Εὐαγγέλιον Κυριακῆς 27 Ἰανουαρίου 2019, ΙΕ΄ Λουκᾶ (Λουκ. ιθ΄ 1-10)
Tῷ καιρῷ ἐκείνῳ, διήρχετο ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν ῾Ιεριχώ· καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος, καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχιτελώνης, καὶ οὗτος ἦν πλούσιος, καὶ ἐζήτει ἰδεῖν τὸν ᾿Ιησοῦν τίς ἐστι, καὶ οὐκ ἠδύνατο ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ὅτι τῇ ἡλικίᾳ μικρὸς ἦν. καὶ προδραμὼν ἔμπροσθεν ἀνέβη ἐπὶ συκομορέαν, ἵνα ἴδῃ αὐτόν, ὅτι ἐκείνης ἤμελλε διέρχεσθαι. καὶ ὡς ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον, ἀναβλέψας ὁ ᾿Ιησοῦς εἶδεν αὐτὸν καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι. καὶ σπεύσας κατέβη, καὶ ὑπεδέξατο αὐτὸν χαίρων. καὶ ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι. σταθεὶς δὲ Ζακχαῖος εἶπε πρὸς τὸν Κύριον· ἰδοὺ τὰ ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς, καὶ εἴ τινός τι ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν. εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ᾿Ιησοῦς ὅτι σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο, καθότι καὶ αὐτὸς υἱὸς Ἀβραάμ ἐστιν. ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός.
1. Κλήση προσωπικὴ
Ὁ Ζακχαῖος ἦταν προϊστάμενος τοῦ κεντρικοῦ τελωνείου στὴν Ἱεριχώ, θέση ποὺ τοῦ ἐξασφάλιζε ὄχι μόνο κοινωνικὴ ἀναγνώριση ἀλλὰ καὶ πολλὲς εὐκαιρίες γιὰ πλουτισμὸ μὲ ἀθέμιτα μέσα. Καὶ πράγματι, μὲ τὶς συνεχεῖς ἀπάτες καὶ ἐκβιασμοὺς ὁ ἀρχιτελώνης αὐτὸς εἶχε κατορθώσει νὰ γίνει πολὺ πλούσιος.
Ὡστόσο δὲν ἦταν ἱκανοποιημένος. Κάτι ἄλλο ἀναζητοῦσε. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν ἄκουσε ὅτι ἐπρόκειτο νὰ περάσει ἀπὸ τὴν πόλη τους ὁ Κύριος, βγῆκε νὰ Τὸν δεῖ. Ἀλλὰ τί κόσμος ἦταν αὐτὸς ποὺ εἶχε συγκεντρωθεῖ! Πλῆθος ἀνθρώπων περίμεναν τὸν Χριστὸ καὶ Τὸν περικύκλωναν ὅπου περνοῦσε. Κι ὁ Ζακχαῖος, ποὺ ἦταν κοντόσωμος, ἦταν ἀδύνατον μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ πλήθη νὰ κατορθώσει νὰ δεῖ τὸν Ἰησοῦ ἔστω καὶ ἀπὸ μακριά. Τί νὰ κάνει;…
Τότε σκέφθηκε κάτι τολμηρό: Νὰ ἀνεβεῖ σ’ ἕνα δέντρο ποὺ ἦταν στὸ δρόμο ἀπ’ ὅπου θὰ περνοῦσε ὁ Κύριος. Βέβαια ὁ κόσμος ἀσφαλῶς θὰ τὸν σχολίαζε γιὰ τὴν κίνησή του αὐτή. Δὲν τὸν ἐνδιέφερε ὅμως. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσε ἦταν νὰ δεῖ τὸν Χριστό. Καὶ ἦταν βέβαιος ἀπὸ ἐκεῖ θὰ Τὸν ἔβλεπε καλά. Ἔτρεξε λοιπὸν ἀμέσως, ἀνέβηκε σὰν μικρὸ παιδὶ πάνω σὲ μιὰ συκομουριὰ καὶ περίμενε.
Κάποια στιγμὴ ὁ Κύριος ἔφτασε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Σταμάτησε, σήκωσε τὰ μάτια Του καὶ εἶδε τὸν Ζακχαῖο πάνω στὸ δέντρο· χωρὶς νὰ τὸν γνωρίζει ἀπὸ πρίν, τὸν φώναξε μὲ τὸ ὄνομά του καὶ τοῦ εἶπε: Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα! «Σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι». Σήμερα πρέπει νὰ μείνω στὸ σπίτι σου.
Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ Κύριος κάλεσε τὸν Ζακχαῖο μὲ τὸ ὄνομά του. Εἶναι δεῖγμα ὅτι τὸν ξεχώρισε ἀπὸ τὰ πλήθη καὶ τὸν κάλεσε προσωπικὰ σὲ συνάντηση μαζί Του προετοιμάζοντας ἔτσι τὴ σωτηρία του.
Αὐτὴ τὴν κλήση τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν προσωπικὴ κοινωνία ζοῦμε μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι πράγματι θαυμαστὸ καὶ συγκινητικὸ νὰ σκέπτεται ὁ καθένας μας ὅτι ὁ Κύριος μᾶς γνωρίζει καὶ μᾶς καλεῖ μὲ τὸ ὄνομά μας. Εἶναι τὸ ὄνομα μὲ τὸ ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία μᾶς κάλεσε ὅταν βαπτιστήκαμε καὶ μυρωθήκαμε καὶ μᾶς μνημονεύει στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ ἰδιαιτέρως στὴ θεία Λειτουργία. Καὶ τὸ πιὸ συγκλονιστικό: τὸ ὄνομά μας αὐτὸ θὰ μείνει ἀνεξάλειπτο στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς καί, ἂν μείνουμε πιστοὶ στὴν κλήση τοῦ Θεοῦ, θὰ τὸ ὁμολογήσει ὁ Κύριος Ἰησοῦς μπροστὰ στὸν Πατέρα Του καὶ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους. Ἀσύγκριτη τιμὴ καὶ δόξα στὴν ὁποία ὁ Κύριος καλεῖ ὅλους μας! Τὸ ποιὸς τελικὰ θὰ δεχθεῖ καὶ θὰ ἀξιοποιήσει τὴν κλήση αὐτή, ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν καθένα μας. Πάντως κανεὶς δὲν ἀποκλείεται, ἀκόμα καὶ ὁ πλέον ἁμαρτωλός. Αὐτὸ ἀποδείχθηκε καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Ζακχαίου.
2. Ἄδικες κρίσεις
Συγκλονισμένος ἀπὸ τὴν πρόταση ποὺ τοῦ ἔκανε ὁ Κύριος, ὁ Ζακχαῖος κατέβηκε γρήγορα, πῆγε στὸ σπίτι του καὶ γεμάτος χαρὰ ὑποδέχθηκε τὸν Χριστό.
Ὅλος ὁ κόσμος ὅμως, ὅταν εἶδε ὅτι ὁ Ἰησοῦς προτίμησε τὸ σπίτι τοῦ Ζακχαίου, Τὸν σχολίαζε ἀρνητικὰ λέγοντας ὅτι «παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι». Τὸν κατηγοροῦσαν δηλαδή, ἐπειδὴ ἐπέλεξε νὰ μείνει καὶ νὰ ἀναπαυθεῖ στὸ σπίτι ἑνὸς ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου.
Στὸ μεταξὺ ὁ Ζακχαῖος στάθηκε μπροστὰ στὸν Κύριο καὶ Τοῦ εἶπε: Ἰδού, Κύριε, τὰ μισὰ ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά μου τὰ δίνω ἐλεημοσύνη στοὺς φτωχούς, κι ἂν τυχὸν ὡς τελώνης μεταχειρίστηκα συκοφαντίες, ψεύτικες καταγγελίες καὶ ἀναφορὲς γιὰ νὰ ἀδικήσω κάποιον σὲ κάτι, τοῦ τὸ γυρίζω πίσω τετραπλάσιο.
Τότε ὁ Χριστὸς στράφηκε πρὸς αὐτὸν καί, δίνοντας ἀπάντηση στὰ ἄδικα σχόλια τοῦ κόσμου, εἶπε: «Σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο»· σήμερα μὲ τὴν ἐπίσκεψή μου στὸ σπίτι αὐτὸ ἦλθε ἡ σωτηρία τόσο στὸν οἰκοδεσπότη ὅσο καὶ στοὺς δικούς του. Καὶ ἔπρεπε νὰ σωθεῖ καὶ ὁ ἀρχιτελώνης αὐτός, διότι κι αὐτὸς εἶναι ἀπόγονος τοῦ Ἀβραάμ. Καὶ σ’ αὐτὸν λοιπὸν ἔδωσε ὁ Θεὸς τὴν ὑπόσχεση τῆς σωτηρίας. Ἄλλωστε ὁ «υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου» ἦλθε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὴ γῆ γιὰ ν’ ἀναζητήσει καὶ νὰ σώσει ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, ποὺ σὰν χαμένο πρόβατο κινδύνευε νὰ πεθάνει μέσα στὴν ἁμαρτία.
Πόσο λάθος κάνουμε οἱ ἄνθρωποι στὶς κρίσεις μας! Ὅλοι ἔσπευσαν νὰ κατακρίνουν τὸν Κύριο ποὺ εἰσῆλθε στὸ σπίτι τοῦ ἀρχιτελώνη, χωρὶς νὰ ὑποψιάζονται τὴν κοσμογονία ποὺ γινόταν τὴν ἴδια ὥρα μέσα στὴν ψυχὴ τοῦ Ζακχαίου. Καὶ ἀμέσως διαψεύσθηκαν. Πρῶτα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ζακχαῖο, ὁ ὁποῖος ὁμολόγησε δημοσίως τὶς ἀδικίες ποὺ εἶχε διαπράξει καὶ ὑποσχέθηκε τὴν ἐπανόρθωσή τους· κι ἔπειτα ἀπὸ τὸν Σωτήρα Χριστό, ὁ Ὁποῖος φανέρωσε τὸ θαῦμα τῆς σωτηρίας ὄχι ἁπλῶς ἑνὸς ἀνθρώπου ἀλλὰ μιᾶς ὁλόκληρης οἰκογένειας ποὺ γνώρισε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Ἂς μὴ βιαζόμαστε λοιπὸν στὶς κρίσεις μας. Καί, τὸ σπουδαιότερο, ἂς μὴν κατακρίνουμε κανένα, διότι δὲν μποροῦμε νὰ γνωρίζουμε οὔτε τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του οὔτε τὴ μελλοντική του ἐξέλιξη. Αὐτὰ τὰ γνωρίζει μόνο ὁ παντογνώστης Κύριος, ὁ Ὁποῖος θέλει τὴ σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων καὶ δὲν παύει νὰ δίνει εὐκαιρίες στὸν καθένα γιὰ μετάνοια. Καὶ ὁ Ζακχαῖος μετανόησε πραγματικὰ καὶ τὸν ἑορτάζουμε ὡς Ἅγιο στὶς 20 Ἀπριλίου.
Νουθεσίες σέ ἕνα νεαρό ἐπίσκοπο
Άποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 26 Ἰανουαρίου 2020 (ΛΒ΄ Κυριακῆς: Α΄ Τιμ. δ΄ 9-15)
Τέκνον Τιμόθεε, πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος· εἰς τοῦτο γὰρ καὶ κοπιῶμεν καὶ ὀνειδιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν. Παράγγελλε ταῦτα καὶ δίδασκε. μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ. ἕως ἔρχομαι πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ. μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου. ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσιν.
1. Ἐλπίδα μας ὁ Χριστὸς
Πλησιάζει πρὸς τὸ τέλος τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Βρίσκεται πλέον δέσμιος στὶς φυλακὲς τῆς Ρώμης, μετὰ ἀπὸ πολλοὺς διωγμούς, κόπους καὶ ὀνειδισμούς, μὲ φρόνημα ὅμως ἀκατάβλητο.
Στὸ Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκούσαμε σήμερα μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ φλογερὸς Ἀπόστολος τὸ μυστικὸ τῆς δυνάμεώς του· τὴν πηγὴ ἀπὸ τὴν ὁποία ἀντλοῦσε τὸ θάρρος γιὰ νὰ ξεπερνᾶ κάθε ἐμπόδιο ποὺ συναντοῦσε στὴν ἐπιτέλεση τῆς ἱερῆς ἀποστολῆς του: «Ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι»· δηλαδή, ἔχουμε στηρίξει τὶς ἐλπίδες μας στὸν ζωντανὸ Θεό. Εἴμαστε ἥσυχοι καὶ ἀσφαλεῖς. Δὲν φοβόμαστε τίποτε, ὁτιδήποτε κι ἂν μᾶς συμβεῖ. Διότι ὁ Θεὸς στὸν Ὁποῖον πιστεύουμε καὶ ἐλπίζουμε εἶναι ὁ Σωτήρας ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους συντηρεῖ μὲ τὴν πρόνοιά Του. Προπαντὸς ὅμως εἶναι ὁ Σωτήρας τῶν πιστῶν μαθητῶν Του, διότι τοὺς σώζει ἀπὸ τὸν αἰώνιο θάνατο.
Πόσοι ἄνθρωποι στὶς μέρες μας στηρίζουν μὲ ἀλαζονεία τὴν ἐλπίδα τους στὶς φτωχὲς ἀνθρώπινες δυνάμεις τους, στὰ ἐφήμερα πλούτη τους καὶ στὶς πεπερασμένες γνώσεις τους! Βλέπουμε τὸν σοφὸ λόγο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης νὰ ἐπιβεβαιώνεται διαρκῶς: «ἐλπὶς ἀσεβοῦς… ὡς καπνὸς ὑπὸ ἀνέμου διεχύθη» (Σ. Σολ. ε΄ 14). Δηλαδή, αὐτὸ ποὺ ἐλπίζουν καὶ ἐπιδιώκουν οἱ ἀσεβεῖς μοιάζει μὲ τὸν καπνὸ ποὺ διαλύεται ἀπὸ τὸν ἄνεμο.
Ἀντίθετα, οἱ Χριστιανοὶ δὲν στηρίζουμε τὴν ἐλπίδα μας σὲ ἀνθρώπους, ἢ σὲ εἴδωλα, ἢ σὲ κάποια ἀπρόσωπη δύναμη, ἀλλὰ στὸν ζωντανὸ Θεό. Στὸν παντογνώστη Κύριο, ποὺ γνωρίζει σὲ βάθος κάθε δυσκολία ποὺ ἀντιμετωπίζουμε· στὸν στοργικὸ Πατέρα, ποὺ ἄγρυπνα παρακολουθεῖ τὸ κάθε μας βῆμα· στὸν παντοδύναμο Θεό, ὁ Ὁποῖος μπορεῖ νὰ ὑπερβεῖ ἀκόμη καὶ τοὺς φυσικοὺς νόμους γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσει. Καὶ ἡ ἐλπίδα μας αὐτὴ εἶναι ἡ ἀσφαλὴς ἄγκυρα ποὺ μᾶς συγκρατεῖ ἀπὸ τὰ ὁρμητικὰ κύματα καὶ τοὺς ἰσχυροὺς ἀνέμους τῆς παρούσας ζωῆς.
2. Το παράδειγμά μας
Στὴ συνέχεια τοῦ Ἀποστολικοῦ Ἀναγνώσματος ὁ ἀπόστολος Παῦλος συμβουλεύει τὸν νεαρὸ μαθητή του Τιμόθεο, νὰ διδάσκει τοὺς πιστοὺς ὄχι μόνο μὲ τὸν λόγο του, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ παράδειγμά του: «Τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ». Δηλαδή, γίνε παράδειγμα τῶν πιστῶν καὶ στοὺς λόγους σου, καὶ στὴ συμπεριφορὰ ποὺ θὰ ἔχεις στὶς συναναστροφές σου μαζί τους, καὶ στὴν ἀγάπη ποὺ θὰ δείχνεις σὲ ὅλους, καὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ποὺ μὲ τὴν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ ζεῖς, καὶ στὴν πίστη καὶ στὴν ἁγνότητα καὶ καθαρότητα τῆς ζωῆς σου.
Τὸ παράδειγμα πράγματι διδάσκει περισσότερο ἀπὸ τὰ λόγια. Εἶναι αὐτὸ ποὺ ἐπικυρώνει τὴ γνησιότητα τῶν λόγων καὶ τῆς διδασκαλίας μας. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, τόν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία μας ἑόρτασε πρόσφατα, τονίζει σχετικά: «Ἢ μὴ διδάσκειν ἢ διδάσκειν τῷ τρόπῳ» (ΕΠΕ 9, 414). Δηλαδή, ἢ νὰ μὴ διδάσκεις, ἢ νὰ διδάσκεις μὲ τὴν ὅλη διαγωγή σου. Μὴν τραβᾶς μὲ τὸ ἕνα χέρι καὶ ἀπωθεῖς μὲ τὸ ἄλλο.
Ἂς προσέχουμε λοιπὸν τὴ συμπεριφορά μας, ὥστε νὰ μὴ σκανδαλίζουμε τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μᾶς περιβάλλουν, ἀλλὰ νὰ γινόμαστε παράδειγμα μὲ τὴ ζωή μας καὶ ἀφορμὴ νὰ δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου μας.
3. Ἡ μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴ συνέχεια τῆς περικοπῆς συμβουλεύει τὸν Τιμόθεο νὰ δείχνει ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στή μελέτη τῶν θείων Γραφῶν. «Ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι», τοῦ παραγγέλλει. Σοῦ συνιστῶ νὰ μελετᾶς αὐτὰ ποὺ σοῦ γράφω. Ὁλόκληρη ἡ διάνοια καὶ ἡ ὕπαρξή σου νὰ εἶναι σὲ αὐτά. Δὲν ζητᾶ δηλαδὴ ἀπὸ τὸν μαθητή του νὰ διαβάζει ἁπλῶς τὶς θεῖες Γραφές, ἀλλὰ νὰ βάζει τὸν ἑαυτό του ὁλόκληρο μέσα στὰ ἱερά τους κείμενα.
Πόσο βαρυσήμαντοι καὶ διδακτικοὶ γιὰ ἐμᾶς εἶναι οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ θείου Ἀποστόλου. Δὲν πρέπει ἁπλῶς νὰ ἀκοῦμε, ἴσως καὶ μὲ ἐπιπολαιότητα κάποτε, μὲ βιασύνη ἢ ἀδιαφορία τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ τὴν ὥρα ποὺ ἀναγινώσκεται στὴ θεία Λειτουργία, ἢ στὶς ἱερὲς συνάξεις στὶς ὁποῖες τόν μελετοῦμε. Ὁ Ἀπόστολος μᾶς καλεῖ νὰ ἐμβαθύνουμε στὰ ἱερὰ κείμενα μὲ ἐνδιαφέρον, μὲ φόβο Θεοῦ καὶ μὲ τὴ συναίσθηση ὅτι μᾶς μιλάει μέσα ἀπὸ αὐτὰ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος.
Ἄν μελετοῦμε μὲ αὐτὴ τὴν προσοχὴ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν διατηροῦμε στὸν νοῦ καὶ στὴν καρδιά μας, τότε ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή μας θὰ κατευθύνεται ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου καὶ ἔτσι θὰ δοξάζεται τὸ ὄνομά Του μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα μας.
πηγή: ο Σωτήρ