Αγιαννίτικες νοσταλγικές αναμνήσεις – Το «Κουφόβουνο»

Γράφει ο Ηλίας Σακαλής

Αγιαννίτικες νοσταλγικές αναμνήσεις

«Καί ’φυγαν έντρομες οι αναμνήσεις

κί ’ρθαν άτρομες οι νοσταλγίες!»

Το «Κουφόβουνο»

Μια τολμηρή και αμφισβητήσιμη ερμηνευτική προσέγγιση.

Τοποθετούμαι εκδεχόμενος τα εξής:

A’. Εκδοχή: πρόκειται για μια «Τοπωνυμία» στο ιστορικό κέντρο του Αγιάννη, όπου δεσπόζουν τα αρχοντικά: Σακελλαρίου, Κουτίβα, Δικαίου, Χρυσογέννη, Τουρή, Ζαφείρη, Σουρλή, Χασαπογιάννη, Κουρόγιωργα, Παπαντωνίου, Κουβαρά, Κασίμου, Ρεβεζίκα, Κορδώνη, Παπούλια, Καψάλη, Λεμπέση κ.λ.π.

Στη γειτονιά αυτή έζησαν δύο αδέρφια με το επώνυμο Δικαίος. Δηλαδή: Ο Δικαίος ή Τασιούκος Μήτσιος, μπαλωματής στο επάγγελμα, και ο Δικαίος ή Τασιούκος Βασίλης, δεινός επαγγελματίας κυνηγός, Τα δύο αυτά αδέρφια είχαν ως κοινό γνώρισμα την «κώφωση», την κουφαμάρα. Λέτε…, τούτου ένεκεν, να έλαβε η γειτονιά αυτή το όνομα «Κουφόβουνο»;

Λέγεται δε, ότι ο ένας εκ των δύο αδελφών υπηρέτησε ως πυροβολητής όλμων στα Γιάννενα κατά το έπος του ’40 και ότι εξ αυτού υπέστη την κώφωση. Όμως, ο έτερος αδερφός εκ συμπαθείας κουφάθηκε; Θεωρώ ακραίον «σολιψισμόν» (= υποκειμενική) την ερμηνεία μου αυτή και την απορρίπτω.

Άλλωστε η ονομασία του τοπωνυμίου «Κουφόβουνο» είναι προγενέστερη της παρουσίας στη ζωή των δύο αυτών αδελφών και δεύτερον στο γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας αυτής δεν υπάρχει αποδεδειγμένη περί την κώφωση κληρονομικότητα.

Β’. Εκδοχή: Από επίσημους Γεωλόγους υποστηρίζεται ότι κάτω από το λόφο αυτό, σε μεγάλο βάθος, περνάνε τα νερά του Προδρόμου, προερχόμενα, κατά τα θρυλούμενα, από την Γιουγκοσλαβία!

Το μεγάλο βάθος της ροής των νερών αυτών προκαλεί έναν «κούφον», υπόκωφον ήχον. Έναν «πνιγμένον», χωρίς έντονο θόρυβο, λόγω του βάθους, ήχον. Έναν κενόν, άδειον, κούφιον ήχον, αισθητόν κυρίως από υπερήφανα ως προς την ακοήν «ώτα»… Εκ τούτων προσέλαβε το τοπωνύνιο αυτό την επωνυμία «Κουφόβουνο»! Παράβαλε: Κούφια, κενά δόντια, κουφάλες δόντια, κουφάλες δέντρων, κουφάλες (διακορευμένες – ξεπαρθενευμένες) γυναίκες κ.λ.π.

Γ’. Εκδοχή: Βρισκόμαστε επάνω σε έναν «κοντοσπίθαμο» λόφο και αγναντεύουμε το Γερο-Πλάτανο του Προδρόμου και τις ρεματιές του Αϊλιά με τα πλατύφυλλα και «ευσκιόφυλλα» δέντρα τους. Τις αειθαλείς βάγιες και τις φυλλοβόλες καρυδιές τους. Τις περικοκλάδες, τα κούρμπενα και τα λυγερά μελέι. Τους μαύρους και άχαρους κισσούς που περιζώνουν τα χαλάσματα και τους ερειπωμένους νερόμυλους με τις σκουριασμένες και εν πολλοίς «σεσηπότες = σάπιες» φτερωτές τους..!

Τα βάτσινα, τα βατόμουρα και το «σερνικοβότανο». Τις συκιές με τα μπουλαφάτα σύκα και τις μελένιες συκομαΐδες της Γρια – Ταρνάρως. Τέλος δε, στις εσχατιές των ρεματιών αυτών, τις μηλιές με τα
«παρδαλά» φιρίκια του μπαρμα – Κουδούνα… Είμαστε, λοιπόν, επάνω σε έναν λειψόν – ελλειπτικόν λόφο.

Σε ένα κοντό και κούτρουλο βουναλάκι. Σε ένα «κοῡφον = χωρίς κεφάλι» βουνό, οπόθεν και η προσωνυμία «Κουφόβουνο»! Θεωρώ βάσιμες και ισοβαρείς περί την λύση του γρίφου τις εκτιθέμενες απόψεις μου στην Β’ (δεύτερη) και Γ’ (τρίτη) εκδοχή.