Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: το συνεταιριστικό μοντέλο μπορεί να διορθώσει την ψηφιακή οικονομία με πλατφόρμες
Ένα επίκαιρο θέμα με αφορμή την υπόθεση efood. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021 Ψήφισμα σχετικά με δίκαιες εργασιακές συνθήκες, δικαιώματα και κοινωνική προστασία για τους εργαζομένους σε πλατφόρμα – νέες μορφές απασχόλησης που συνδέονται με την ψηφιακή ανάπτυξη (2019/2186(INI)) .
Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Βιομηχανικών Συνεταιρισμών και Συνεταιρισμών Παροχής Υπηρεσιών (CECOP) χαιρέτισε το ψήφισμα. Η Diana Dovgan, γενική γραμματέας της CECOP, δήλωσε ότι η έκθεση είναι «ένα σημαντικό πρώτο βήμα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην οικονομία πλατφόρμας σε ολόκληρη την ΕΕ. Χρειαζόμαστε νομικές ενέργειες που τερματίζουν τις εκμεταλλευτικές πρακτικές των πλατφορμών που κατευθύνονται από επενδυτές και που ενθαρρύνουν την ιδιοκτησία των πλατφορμών από τους εργαζόμενους».
Το Ευρωκοινοβούλιο διαπιστώνει ότι υπάρχει έλλειψη επαρκών και επικαιροποιημένων πανευρωπαϊκών δεδομένων σχετικά με την εργασία σε πλατφόρμα, και ότι η μεθοδολογία συλλογής δεδομένων ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που δυσχεραίνει τον προσδιορισμό της έκτασης της εργασίας σε πλατφόρμα και του αριθμού των εργαζομένων που αφορά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η περαιτέρω ανάπτυξη της εργασίας σε πλατφόρμες εντός της αγοράς εργασίας θεωρείται πολύ πιθανή·
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπιστώνει ότι “η εργασία σε πλατφόρμα μπορεί να δημιουργήσει απασχόληση, να αυξήσει τις επιλογές, να προσφέρει πρόσθετο εισόδημα, και να μειώσει τους φραγμούς όσον αφορά την είσοδο στην αγορά εργασίας. Η εργασία σε πλατφόρμα μπορεί να διευκολύνει την ευελιξία και τη βελτιστοποίηση των πόρων και να προσφέρει ευκαιρίες τόσο για τους ανθρώπους που εργάζονται σε ή με ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας όσο και για τους πελάτες, ενώ συμβάλλει στην αντιστοίχιση της ζήτησης και της προσφοράς υπηρεσιών. Η καινοτομία στα ψηφιακά εργαλεία αποτελεί προϋπόθεση για εργασία σε πλατφόρμα και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη σε περιόδους κρίσης και ανάκαμψης. Η εργασία σε πλατφόρμα μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα στους φοιτητές και σε όσους επιθυμούν να συνδυάσουν σπουδές και εργασία ταυτόχρονα, καθώς και να δημιουργήσει πρόσβαση στην απασχόληση για νέους που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ) και για άτομα με χαμηλότερο επίπεδο δεξιοτήτων·
Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η εργασία σε πλατφόρμα να περιορίζεται στη μεταφορά προσώπων ή στην παράδοση φαγητού, καθώς περιλαμβάνει επίσης επαγγελματικά καθήκοντα, οικιακές εργασίες και μικροαπασχόληση·
Η εργασία σε πλατφόρμα διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας μέσω σύγχρονων μορφών απασχόλησης και ενθαρρύνει την ανάπτυξη τεχνολογιών προκειμένου να διευκολυνθεί η χρήση των πλατφορμών και να έρθουν πιο κοντά τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους καταναλωτές·
Όμως, η εργασία σε πλατφόρμα έχει εγείρει και ανησυχίες σχετικά με επισφάλεια και κακές συνθήκες εργασίας, έλλειψη ή δυσκολία πρόσβασης σε επαρκή κοινωνική προστασία, αθέμιτο ανταγωνισμό, αδήλωτη εργασία, κατακερματισμό και έλλειψη προβλεψιμότητας σε σχέση με το εισόδημα και τα ωράρια εργασίας, έλλειψη μηχανισμών επίλυσης διαφορών, απαξίωση και έλλειψη επαγγελματικής εξέλιξης, καθώς επίσης έλλειψη μέτρων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, ιδίως για εργαζόμενους σε πλατφόρμες χαμηλού επιπέδου και εργαζόμενους σε μικροαπασχόληση, όπως επισημάνθηκε για άλλη μια φορά κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19. Η εσφαλμένη ταξινόμηση των εργαζομένων ως αυτοαπασχολούμενων συμβάλλει στην κατάσταση αυτή.
Η κρίση COVID-19 έχει συμβάλει στην ανάδειξη του ρόλου που διαδραματίζουν οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα στη διασφάλιση της επιχειρησιακής συνέχειας για χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) σε ολόκληρη την ΕΕ, παρέχοντας μια τόσο αναγκαία διεπαφή μεταξύ βασικών τομέων, όπως τα τρόφιμα και οι μεταφορές, και των καταναλωτών. Το μοντέλο πλατφόρμας έχει επιτρέψει τη συνέχιση του εισοδήματος για ορισμένους εργαζομένους σε πλατφόρμα.
Περισσότερο από το 60 % των κατοίκων της ΕΕ δηλώνουν ότι, ακόμη και μετά την κρίση COVID-19 δεν σκοπεύουν να σταματήσουν να χρησιμοποιούν διαδικτυακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης για παράδειγμα της δυνατότητας παραγγελίας γευμάτων μέσω διαδικτύου. Οι εργαζόμενοι σε άτυπες ρυθμίσεις διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία από ό,τι οι εργαζόμενοι σε κανονικές μορφές εργασίας και οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα εκτίθενται συχνά σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια λόγω των χαρακτηριστικών της εργασίας που εκτελούν, για παράδειγμα οι εργαζόμενοι με μηχανάκια, οι οποίοι είναι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου και συχνά εργάζονται υπό δυσμενείς και δύσκολες καιρικές συνθήκες, και υπό πίεση για ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Η εργασία σε πλατφόρμα, τονίζει το ψήφισμα, δεν θα πρέπει να οδηγεί σε επισφάλεια, ανασφάλεια ή κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια.
Οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα που υπέστησαν απώλεια εισοδήματος λόγω της πανδημίας συχνά δεν ήταν επιλέξιμοι για μέτρα εισοδηματικής στήριξης, γεγονός που καταδεικνύει την έλλειψη πρόσβασης σε κοινωνική προστασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εργαζόμενοι επιτόπου σε πλατφόρμα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν με COVID-19·
Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επισημαίνει ότι εάν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα, οι προαναφερθέντες κίνδυνοι ενδέχεται να υπονομεύσουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό μοντέλο της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και τους στόχους του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Η τεχνολογική πρόοδος θα μπορούσε επίσης να προσφέρει τις λύσεις για την προσαρμογή του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου στις πραγματικότητες του 21ου αιώνα·
Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας απέφεραν παγκοσμίως έσοδα τουλάχιστον 52 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ το 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 70 % των εσόδων συγκεντρώθηκαν σε δύο μόνο χώρες, τις Ηνωμένες Πολιτείες (49 %) και την Κίνα (22 %), ενώ το ποσοστό ήταν πολύ χαμηλότερο στην Ευρώπη (11 %) και σε άλλες περιφέρειες (18%).
Η εργασία σε πλατφόρμα καλύπτει διαφορετικές πραγματικότητες και χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό ανομοιογένειας στις διεξαγόμενες δραστηριότητες· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν διάφορες κατηγορίες εργασίας σε πλατφόρμα, όπως επιγραμμικά ή επιτόπου, με υψηλό ή χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων, με αμοιβή ανά εργασία ή ανά ώρα, ως δευτερεύουσα ή ως κύρια απασχόληση, και ότι ποικίλουν σημαντικά τα προφίλ των εργαζομένων σε πλατφόρμα και τα είδη των πλατφορμών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Eurofound, το 2017 η επί τόπου εργασία σε επαγγελματικές υπηρεσίες, υπηρεσίες παράδοσης, μεταφορές επιβατών και οικιακές υπηρεσίες αντιπροσώπευε τα πιο διαδεδομένα χαρακτηριστικά της εργασίας σε πλατφόρμα σε επιλεγμένα κράτη μέλη·
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες έχουν κι άλλη απασχόληση ή πηγή εισοδήματος. Οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα τείνουν να είναι χαμηλά αμειβόμενοι, αλλά κάποιοι έχουν σχετικά καλά εισοδήματα. Οι εργαζόμενοι στην οικονομία των πλατφορμών τείνουν να είναι νεότεροι και πιο μορφωμένοι από τον ευρύτερο πληθυσμό.
Οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα γενικά ταξινομούνται ως επίσημα αυτοαπασχολούμενοι, ανεξάρτητα από την πραγματική τους κατάσταση απασχόλησης και ενώ συχνά δεν διαθέτουν τα επίπεδα επαγγελματικής ανεξαρτησίας που χαρακτηρίζουν τους αυτοαπασχολούμενους. Οι πιο πολλοί εργαζόμενοι σε πλατφόρμα δεν διαθέτουν συνεπώς κοινωνική προστασία, εργασιακά δικαιώματα, ή διατάξεις υπέρ της υγείας και ασφάλειας που παρέχουν οι συμβάσεις εργασίας στο αντίστοιχο κράτος μέλος τους. Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας στην περίπτωση αυτή δεν καταβάλλουν εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Μικρό ποσοστό των εργαζομένων σε πλατφόρμες έχουν καθεστώς εργαζομένου ή προσωρινά απασχολούμενου. Μεγάλος αριθμός δικαστικών αποφάσεων και διοικητικών αποφάσεων, μεταξύ άλλων σε εθνικά ανώτατα δικαστήρια και στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), σχετικά με την εργασία σε πλατφόρμα επί τόπου, ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της διανομής τροφίμων σε ορισμένα κράτη μέλη, έχουν επιβεβαιώσει την ύπαρξη σχέσης απασχόλησης μεταξύ πλατφορμών και εργαζομένων σε πλατφόρμες, με βάση τις δραστηριότητές τους και τη σύνδεσή τους με την πλατφόρμα τους, με επακόλουθα δικαιώματα και παροχές. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να διαθέτουν απλά μέσα για να αποσαφηνίζουν και να επιβεβαιώνουν το καθεστώς απασχόλησής τους και δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να διεκδικούν τα δικαιώματά τους μέσω δικαστικών διαδικασιών.
Η λανθασμένη ταξινόμηση ορισμένων εργαζομένων σε πλατφόρμες ως αυτοαπασχολούμενων στην εργασία σε πλατφόρμα προκαλεί αβεβαιότητα και στερεί από τους εργαζομένους την πρόσβασή τους στα εργασιακά δικαιώματα, την κοινωνική προστασία, τα δικαιώματα και την εφαρμογή των σχετικών κανόνων. Όλο και περισσότεροι τομείς, όπως η παροχή υπηρεσιών, οι μεταφορές, οι ανθρώπινοι πόροι, η υγεία, η παιδική μέριμνα, οι προσωπικές και οικιακές υπηρεσίες και ο τουρισμός, ενδέχεται να επηρεαστούν μελλοντικά από την εργασία σε πλατφόρμα ή παρόμοια πρότυπα απασχόλησης και την ψηφιοποίηση. Η ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών σε πολλούς τομείς, και ιδίως το επιγραμμικό εμπόριο και οι υπηρεσίες, παρουσιάζει ευκαιρίες και κινδύνους για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους·
Το ψήφισμα ζητάει οι νέες μορφές εργασίας να παραμείνουν βιώσιμες και δίκαιες και η εργασία σε πλατφόρμα θα πρέπει να καθοδηγείται από τις αξίες της Ένωσης, την δεοντολογία, και μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση σύμφωνα με την οποία η ψηφιακή τεχνολογία παραμένει εργαλείο. Από αυτήν την άποψη, ο εξοπλισμός κάθε Ευρωπαίου πολίτη με ψηφιακές δεξιότητες είναι υψίστης σημασίας στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης.
Ο υψηλός βαθμός ευελιξίας εκτιμάται ως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της εργασίας σε πλατφόρμα. Όμως τα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει διαφορετικές προσεγγίσεις, γεγονός που έχει οδηγήσει σε κατακερματισμένους κανόνες και πρωτοβουλίες με αρνητικές επιπτώσεις για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών, και τους καταναλωτές λόγω της συνακόλουθης αβεβαιότητας
Αναγκαία ευρωπαϊκή νομοθεσία
Υπάρχει ανάγκη για μια νομοθετική πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να ξεπεραστεί η επακόλουθη νομική αβεβαιότητα, να διασφαλιστούν και να βελτιωθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων σε πλατφόρμες, οι συνθήκες εργασίας και η πρόσβαση στην κοινωνική προστασία, να προωθηθεί το δυναμικό καινοτομίας των βιώσιμων μοντέλων εργασίας σε πλατφόρμες και να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού με τους «παραδοσιακούς» οικονομικούς παράγοντες. Οι περισσότερες πλατφόρμες δραστηριοποιούνται σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και συχνά δεν εδρεύουν στη χώρα στην οποία ασκούνται οι δραστηριότητες από τους εργαζομένους τους.
Δεν υπάρχει ορισμός του «εργαζομένου» σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ η νομολογία του ΔΕΕ έχει θεσπίσει κριτήρια για τον καθορισμό της ιδιότητας του εργαζομένου και του αυτοαπασχολούμενου. Τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης που επιτρέπουν την αναγνώριση της σχέσης εργασίας ή της σύμβασης εργασίας διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών και εμπίπτουν στην εθνική αρμοδιότητα. Ένα ειδικό «τρίτο καθεστώς» για τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες θα στρέβλωνε περαιτέρω τον ανταγωνισμό μεταξύ των ψηφιακών πλατφορμών εργασίας και των εταιρειών στην παραδοσιακή οικονομία, ιδίως των ΜΜΕ, και δεν θα ήταν συμβατό με τις εθνικές ταξινομήσεις των εργαζομένων και των πραγματικά αυτοαπασχολούμενων στα κράτη μέλη, με απρόβλεπτες νομικές, διοικητικές και νομικές συνέπειες, καθώς και με κίνδυνο κατακερματισμού της αγοράς εργασίας. Οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμα θα πρέπει, τονίζει το ψήφισμα, είτε να ταξινομούνται ως εργαζόμενοι είτε ως πραγματικά αυτοαπασχολούμενοι ανάλογα με την πραγματική τους κατάσταση και να απολαμβάνουν τα αντίστοιχα δικαιώματα και συνθήκες. Ένα μαχητό τεκμήριο σχέσης εργασίας θα διευκόλυνε την ορθή κατάταξη των εργαζομένων σε πλατφόρμες σε συνδυασμό με την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, πράγμα που σημαίνει ότι, όταν οι εργαζόμενοι αμφισβητούν τον χαρακτηρισμό του καθεστώτος απασχόλησής τους σε νομικές ή διοικητικές διαδικασίες, εναπόκειται στο μέρος που υποστηρίζεται ότι είναι ο εργοδότης να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εργασίας σύμφωνα με τους εθνικούς ορισμούς που προβλέπονται στη νομοθεσία ή στις συλλογικές συμβάσεις του αντίστοιχου κράτους μέλους. Το μαχητό τεκμήριο μιας σχέσης εργασίας δεν πρέπει να οδηγεί στον αυτόματο χαρακτηρισμό όλων των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως εργαζομένων. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η εφαρμογή των υφιστάμενων διατάξεων, ιδίως της Οδηγίας για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας και του κανονισμού για την προώθηση της δίκαιης μεταχείρισης και της διαφάνειας για τους επιχειρηματικούς χρήστες επιγραμμικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης·
Κοινωνική προστασία
Η εργασία σε πλατφόρμα αναπαράγει ανισότητες μεταξύ των φύλων που παρατηρούνται γενικά στην αγορά εργασίας, όπως το χάσμα στις μισθολογικές διαφορές των φύλων και ο διαχωρισμός των φύλων στα επαγγέλματα ή τους τομείς. Η εργασία σε πλατφόρμα μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Ωστόσο, η εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών ποικίλλει μεταξύ των διαφόρων τύπων υπηρεσιών και πλατφορμών, με τους άνδρες να εκπροσωπούνται περισσότερο στην εργασία πλατφόρμας με μεγαλύτερη εργασιακή αυτονομία και τις γυναίκες να έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκτελούν επισφαλέστερη εργασία σε πλατφόρμες με περιορισμένη εργασιακή αυτονομία. Οι άνθρωποι που έχουν σημαντικές ευθύνες φροντίδας και οικογενειακής μέριμνας βρίσκονται επομένως σε μειονεκτική θέση και αυτό ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες, ιδίως για τις γυναίκες. Οι γυναίκες που εργάζονται σε πλατφόρμες, ιδίως ως οδηγοί και όσες παρέχουν υπηρεσίες καθαρισμού και φροντίδας σε ιδιωτικές κατοικίες, είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο σεξουαλικής παρενόχλησης και έμφυλης βίας και ενδέχεται να μην αναφέρουν κάτι τέτοιο λόγω της έλλειψης μέσων καταγγελίας, της απουσίας επαφής με άνθρωπο διαχειριστή ή του φόβου αρνητικών αξιολογήσεων και απώλειας μελλοντικής εργασίας·
Η εργασία σε πλατφόρμα αποτελεί διογκούμενο φαινόμενο από την εμφάνισή της, το οποίο διευκολύνεται από την ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών τα τελευταία χρόνια, παρέχοντας στους εργαζομένους, τους πελάτες και τις επιχειρήσεις νέες ευκαιρίες και επιλογές όσον αφορά τον τόπο, τον χρόνο, την ευελιξία και τη συχνότητα των σχέσεών τους, συμπεριλαμβανομένων της εργασίας και της παροχής υπηρεσιών. Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της ΔΟΕ, για την πλειονότητα των εργαζομένων που εργάζονται στον τόπο εγκατάστασης και το ένα τρίτο των εργαζομένων τηλεματικά, η εργασία πλατφόρμας σε ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματός τους, με υψηλότερα ποσοστά στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις γυναίκες. Ωστόσο, στην ΕΕ εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μικρό μερίδιο της γενικής αγοράς εργασίας, δεδομένου ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 11 % του εργατικού δυναμικού της ΕΕ έχει παράσχει υπηρεσίες μέσω επιτόπιων ή διαδικτυακών πλατφορμών εργασίας τουλάχιστον μία φορά, και το 1,4 % εξ αυτών το έχει ως κύρια απασχόληση από το 2019.
Τα οφέλη της ψηφιοποίησης πρέπει να μοιράζονται ευρέως και ισότιμα μεταξύ πλατφορμών, εργαζομένων, πελατών και ευρύτερης κοινωνίας, υποστηρίζει το ψήφισμα.· Απαιτούνται ισχυρές διασφαλίσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η εργασία σε πλατφόρμες παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και αποτραπεί κατακερματισμό της αγοράς εργασίας.
Οι πλατφόρμες που ενεργούν ως εργοδότες οφείλουν να πληρούν όλες τις υποχρεώσεις τους ως εργοδότες και να ανταποκρίνονται στις τομεακές τους ευθύνες.
Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας χρησιμοποιούν εργαλεία όπως εφαρμογές, αλγόριθμοι και τεχνητή νοημοσύνη ως μέρος του επιχειρηματικού τους μοντέλου, προκειμένου να αντιστοιχίζουν την προσφορά και τη ζήτηση και να διαχειρίζονται τους εργαζομένους στον ένα ή τον άλλο βαθμό. Η αλγοριθμική διαχείριση παρουσιάζει νέες προκλήσεις για το μέλλον της εργασίας και μπορεί να δημιουργήσει ανισορροπίες ισχύος και αδιαφάνεια όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων, καθώς και έλεγχο και εποπτεία με βάση την τεχνολογία, οι οποίες θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις και να ενέχουν κινδύνους για την ιδιωτικότητα, την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η αλγοριθμική διαχείριση πρέπει να είναι πλήρως διαφανής και υπό ανθρώπινη εποπτεία, προκειμένου οι εργαζόμενοι να μπορούν να προσβάλλουν αποφάσεις μέσω αποτελεσματικών διαδικασιών, όπου είναι απαραίτητο, και να μην βασίζεται σε μεροληπτικά σύνολα δεδομένων που σχετίζονται με το φύλο, το εθνοτικό υπόβαθρο ή τον γενετήσιο προσανατολισμό, ώστε να αποφεύγεται κάθε κίνδυνος διακρίσεων στα αποτελέσματά της· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευπαθέστερες ομάδες, όπως οι γυναίκες, οι μειονότητες και τα άτομα με αναπηρία, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μεροληψίας.
Το ζήτημα της μη αμειβόμενης εργασίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στο περιβάλλον της εργασίας σε πλατφόρμα.
Σημαντικός ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας
Το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου υποστηρίζει ότι η δημιουργία συνεταιρισμών θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό μέσο για την οργάνωση της εργασίας σε πλατφόρμα από τη βάση προς την κορυφή και να ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ πλατφορμών.
Ολοκληρωμένες λύσεις για τις μεταφορές και περιβαλλοντική αξιολόγηση
Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ολοκληρωμένες λύσεις στον τομέα των μεταφορών με βάση ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, με έμφαση στο σύστημα και όχι στα συστατικά στοιχεία του, και οι πλατφόρμες μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στη διευκόλυνση της κινητικότητας ως υπηρεσίας (MaaS), της εφοδιαστικής ως υπηρεσίας (LaaS) και της συνεργατικής κινητικότητας. Η εν λόγω ψηφιοποίηση θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντικές δυνατότητες για τη δημιουργία ενός βιώσιμου, καινοτόμου και πολυτροπικού τομέα μεταφορών, μεταξύ άλλων μέσω της καινοτομίας στον τομέα των δημόσιων μεταφορών. Ένα μακρόπνοο πλαίσιο για τις εταιρείες πλατφορμών πρέπει επίσης να αντιμετωπίζει τις πιθανές ανησυχίες για το περιβάλλον και την υγεία, και να μεγιστοποιεί την αποδοτικότητα της κινητικότητας, κατά συνέπεια, θα πρέπει να διενεργηθεί εις βάθος αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των πλατφορμών στους τομείς των μεταφορών και του τουρισμού, δεδομένου ότι δεν είναι αρκετά γνωστές οι θετικές και αρνητικές επιδράσεις τους.
Ο πολλαπλασιασμός των διαμεσολαβητικών και συνεργατικών ψηφιακών πλατφορμών μετασχηματίζει ριζικά τη μεταφορά προσώπων και εμπορευμάτων, ιδίως μέσω της παροχής νέων υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες, της ανάπτυξης πολυτροπικών μεταφορών, της βελτίωσης της συνδεσιμότητας των περίκλειστων περιοχών, της ενίσχυσης της αστικής κινητικότητας, και της βελτιστοποίησης της διαχείρισης των ροών·
Η ασύρματη και σταθερή συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας είναι απαραίτητη για την περαιτέρω ανάπτυξη ψηφιοποιημένων υπηρεσιών μεταφορών. Η ΕΕ καθορίζει τα ρυθμιστικά πρότυπα για τη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών και προϊόντων, όπως έπραξε με τον ΓΚΠΔ και την ευρωπαϊκή ψηφιακή στρατηγική, αλλά υστερεί όσον αφορά τη δημιουργία ανταγωνιστικών συνθηκών για την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση νέων ψηφιακών εταιρειών και πλατφορμών στην ΕΕ·
—————————————————————————————————————————————————————————————————–
European Parliament resolution highlights power of co-ops to fix the platform economy
The European Parliament stressed the role of co-operative business models in empowering platform workers in a resolution adopted on 16 September. It says the creation of co-operatives could constitute an important instrument of the bottom-up organisation of platform work, and encourage competition between platforms. Any EU legislative initiative should promote innovation, the creation of new business models, cooperatives, start-ups and SMEs, as well as decent jobs.
Τhere is a lack of sufficient and up-to-date European-wide data on platform work, and data collection methodology varies across Member States, making it difficult to determine the extent of platform work and the number of workers concerned; the further growth of platform work within the labour market is considered highly likely;
Platform work can create employment, increase choice, provide additional income, and lower barriers to entering the labour market; whereas platform work may facilitate flexibility and optimisation of resources, and provide opportunities for both people working in or through digital labour platforms and clients, and the matching of demand for and supply of services; innovation in digital tools is a precondition for platform work and can contribute to growth in times of crisis and recovery; platform work can offer advantages for students and those who wish to combine study and work at the same time, as well as creating access to employment for young people not in education, employment or training (NEETs), and people with lower skill levels;
But platform work can by no means be limited to the transport of persons or food delivery, as it also consists of professional tasks, household tasks and micro-tasks;
Platform work facilitates access to the labour market through modern forms of employment and encourages the development of technologies in order to facilitate the use of platforms and bring them closer both to companies and consumers;
The resolution highlights the need to improve the working conditions of platform workers. The resolution on fair working conditions, rights and social protection for platform workers focuses on the need to improve their working conditions and identifies some of the risks they face, such as precariousness, insecurity or health and safety risks.
The COVID-19 crisis has served to highlight the role played by platform workers in ensuring business continuity for thousands of small and medium-sized enterprises (SMEs) across the EU by providing a much needed interface between key sectors such as food and transport and consumers, and the platform model has allowed for continued income for some platform workers; more than 60 % of EU residents say that, even after the COVID-19 crisis, they do not intend to stop using online services, including, for example, the possibility of ordering meals online; but workers in non-standard arrangements are at higher health risk than workers in standard ones and platform workers in particular are often exposed to health and safety risks owing to the characteristics of work they perform, for example cyclists, who are vulnerable road users and who often work in unfavourable and difficult weather conditions, and under speed and efficiency pressure; whereas platform work should not lead to precariousness, insecurity or health and safety risks; the platform workers who suffered loss of income because of the pandemic were often not eligible for income support measures, highlighting their lack of access to social protection; on-location platform workers have an increased risk of contracting COVID-19.
If not tackled accordingly, the above-mentioned risks might jeopardise the entire European model of the social market economy and the goals of the European Pillar of Social Rights; technological progress might also provide the solutions for adaptation of the European social model to the realities of the 21st century; digital labour platforms globally generated revenue of at least USD 52 billion in 2019; whereas about 70 % of the revenues generated were concentrated in just two countries, the United States (49 %) and China (22 %), while the share was much lower in Europe (11 %) and other regions (18 %).
Platform work covers different realities and is characterised by a high level of heterogeneity in the activities carried out; there are different categories of platform work such as online or on-location, requiring a high or low level of skills, paid per task or per hour, performed as a secondary or primary occupation, and that the profiles of platform workers and types of platforms vary widely; whereas, according to Eurofound, in 2017 on-location work in professional services, delivery services and passenger transport and household services represented the most prevalent characteristics of platform work in selected Member States.
platform workers are generally classified as formally self-employed, regardless of their actual employment situation and while often not possessing the levels of professional independence characteristic of the self-employed; whereas, therefore, many platform workers do not benefit from the equivalent social protection, labour rights, or health and safety provisions offered by an employment contract or employment relationship in their respective Member States; digital labour platforms in such cases do not pay social security contributions; a small proportion of platform workers have the status of employee or agency worker; a large number of court rulings and administrative decisions, including at national courts of highest instance and the Court of Justice of the European Union (CJEU), regarding on-location platform work, in particular in the transport and food delivery sectors in a number of Member States, have confirmed the existence of an employment relationship between platforms and platform workers, based on their activities and link with their platform, with consequent rights and entitlements; workers should have straightforward means to clarify and confirm their employment status and should not be obliged to vindicate their rights through court proceedings;
The misclassification of some platform workers as self-employed seen in platform work causes uncertainty and deprives workers of their access to employment rights, social protection, entitlements and the application of relevant rules; more and more sectors, such as delivery, transport, human resources, health, childcare, personal and household services and tourism, are likely to be impacted by platform work or similar employment patterns and digitalisation in the future; the development of digital technologies in many sectors, and especially online-based trade and services, comes with opportunities and risks for companies and workers.
New forms of work should remain sustainable and fair, and platform work should be guided by the values of the Union, ethics and a human-centric approach where digital technology remains a tool; in this regard, equipping every European citizen with digital skills is paramount in the context of the digital transition.
Platform work reproduces gender inequalities from the general labour market, such as the gender pay gap and gender segregation in occupations or sectors; platform work can be an opportunity to increase the participation of women in the labour force; however, the representation of women and men varies across the different types of services and platforms, with men more represented in platform work with higher work autonomy and women more likely to perform more precarious platform work with limited work autonomy; people with significant caring and family responsibilities are therefore at a disadvantage and this is likely to have negative consequences, in particular for women; women platform workers, in particular drivers and those providing cleaning and care services in private residences, are exposed to the risk of sexual harassment and gender-based violence and might refrain from reporting this because of a lack of reporting tools, the absence of contact with a human manager or fear of negative ratings and loss of future work.
There is a great need for integrated transport solutions based on a wide range of services, emphasising the system rather than its components, and whereas platforms can play a role in facilitating mobility as a service (MaaS), logistics as a service (LaaS) and collaborative mobility; whereas such digitalisation could create major opportunities to create a sustainable, innovative and multi-modal transport sector, including through public transport innovation; whereas a forward-looking framework for platform companies must also address potential environmental and health concerns and maximise mobility efficiency, and whereas an in-depth assessment of the environmental impact of platforms in the fields of transport and tourism should therefore be conducted, given that not enough is known about their positive and negative impacts.
The law should be changed to end unfair business practices, it says the resolution, adding that co-operative legal forms could be “an important tool for the bottom-up organisation of platform work, which may also have a positive impact on internal democracy and workers’ empowerment”. The legal uncertainty must be urgently addressed for the benefit of workers, companies, including platforms, and consumers; the European Parliament believes that any proposal must recognise the heterogeneity of platforms and of platform workers, as well as the different national labour legislation, social security and health systems, the need for sustainable digital labour platform models and respect the status of platform workers who are genuinely self-employed; takes the view that there should be a European framework, based on a comprehensive impact assessment and consultation with the relevant actors, that safeguards platform work offering decent working conditions, while at the same time tackling precarious forms of platform work and which could be complemented by national legislation or collective bargaining agreements; stresses that any EU legislative initiative should promote innovation, the creation of new business models, cooperatives, start-ups and SMEs, as well as decent jobs; emphasises that the opportunities and flexible working arrangements provided by digital labour platforms should remain possible provided they are not detrimental towards social protection and workers’ rights.
The European confederation of industrial and service co-operatives (CECOP) welcomed the resolution. Diana Dovgan, secretary general of the European confederation of industrial and service co-operatives (CECOP) said the report is “an important first step to improve working conditions in the platform economy across EU. We need legal actions that end exploitative practices of investor driven platforms, and that encourage worker-ownership of platforms.”
The apex is calling on the European Commission to ensure that future platform work initiatives support worker-ownership of platforms and recognise the potential of co-operatives to shape a human-centred digital economy.
anemosananeosis.gr/
