Του Γιάννη Κουρόγιωργα
Το αρχοντικό του Πάνου Σαρηγιάννη όπως ήταν την δεκαετία του 1960, στο Σουληνάρι του Αγιάννη. Ο Πάνος Σαρηγιάννης το 1821 στο αρχοντικό του στο Σουληνάρι φιλοξένησε το Δημήτριο Υψηλάντη στην πορεία του από το Άστρος για το στρατόπεδο των Βερβένων.
Ο Πάνος Σαρηγιάννης υπήρξε από πολύ νωρίς ένας από τους πρωτεργάτες της Επανάστασης στην Πελοπόννησο. Το 1820 μυείται στην Φιλική Εταιρία από τον Αγιοπετρίτη προεστό Αναγνώστη Κονδάκη.Στις 24 Μαρτίου το 1821 μαζύ με τον Αγιοπετρίτη προεστό Αναγνώστη Κονδάκη κήρυξαν την επανάσταση στην επαρχία του Αγίου Πέτρου.Διετέλεσε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας ,πληρεξούσιος στην Εθνοσυνέλευση στο Άστρος και εκπρόσωπος της Επαρχίας του Αγίου Πέτρου.
Από τον συμπολίτη μας Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
Πάνος Σαρηγιάννης (astros–kynourianews.gr)
«Ο Πάνος Σαρηγιάννης τιμήθηκε πολλές φορές από το Ελληνικό κράτος. Την 3η Αυγούστου 1842 οι: πρώην Βρεσθένης και Σελλασίας Θεοδώρητος, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και Πανούτσος Νοταράς, μετά από αίτησης της Μαρίας χήρας Σαρηγιάννη και της κόρης της Μάρως, υπέγραψαν ένα πιστοποιητικό δρασεώς του. Το πιστοποιητικό αυτό υπέγραψε και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Αυτό γράψει τα εξής:
<<Η οικία του εξ’ Αγίου Ιωάννου της Κυνουρίας Πελοποννήσου, υπήρξε μία εκ των επισήμων οικογενειών της Πελοποννήσου. Ούτος επί μεν τουρκοκρατίας εχρημάτισεν προεστώς της αυτής επαρχίας, εις τον υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδος πόλεμον, εδείχθη ζηλωτής, επροσέφερεν εις τας ανάγκας του Έθνους, αυτοπροαιρέτως τροφάς, πολεμοφόδια και χρήματα εις το εν βερβένη στρατόπεδον, εις το εν ρίζαις στενώ, βολιμή, και εις πολλά άλλα μέρη, όπου οι ανάγκες.
Έτι δε εις την του Ναυπλίου πολιορκίαν εις τα κατά του Δράμαλη ημέτερα στρατεύματα. Εις συνεισφοράς πάντοτε προθύμως κατέβαλεν καθόλας τας του πολέμου περιστάσεις.
Έν ένι λόγω απεκατέστησε την οικίαν του πανδοχείον, εφιλοξένει χωρίς εξαίρεσιν πάντας τους εκείσε διευθυνομένους χορηγών εν αυτοίς φιλοφρόνως και παν ότι αναγκαίον εις την οδοιπορίαν τους. Διετήρει εις την επαρχίαν του την μεγαλυτέραν ησυχίαν και ευνομίαν. Συνδεδεμένος δε και μετά του γαμβρού του Κωνσταντίνου Ζαφειρόπουλου εκυβέρνα ούτος μεν το εσωτερικόν της επαρχίας, ο γαμβρός του δε διατελών εις τα πολιτικά Γερουσιαστής πληρεξούσιος εις όλας τας συνελεύσεις και βουλευτής εις δύο περιόδους υπηρέτησε την πατρίδα και εις πολλάς υπηρεσίας αυτής και αιχμαλωτίσθη παρά του Ιμβραΐμη εις την εν Σφακτηρία μάχην.
Τέλος κατά το 1826 τελευτήσαντες αμφότεροι εγκατέλιπον τας συζύγους των χήρας.
Σεβόμενοι όθεν τας πασιγνώστους πολυειδείς θυσίας των ρηθέντων πάνου Σαρηγιάννη και Κων/νου γαμβρού του… εκδίδομεν το παρόν…>>
Η παραδοσιακή πηγή Σουληνάρι στον Αγιάννη
Ο Αγιάννης ήταν η πρωτεύουσα της Ελλαδος της Προσωρινής Κυβέρνησης της Επανάστασης, από τις 22 Αυγούστου μέχρι την 1 Οκτωβρίου και η γειτονιά το Σουληνάρι ήταν η μητρόπολη του Αγιάννη. “Ο ναός του Αγίου Βασιλείου ήταν ένας μεγάλος ναός ο οποίος βρισκόταν στο κάτω μέρος του χωριού και συγκεκριμένα στη θέση Ματθαίου και κοντά στην πηγή Σουληνάρι. Ο ναός, ο οποίος αποτέλεσε την μητρόπολη του ναού, καταστράφηκε ολοσχερώς το 1826 και στη θέση του σήμερα έχει στηθεί ένα λιτό προσκυνητάρι…..“Ο ναός μαζί με την γύρω περιοχή του αποτελούσαν τη μητρόπολη του χωριού, καθώς βλέπουμε ότι στη γύρω περιοχή υπάρχουν πολλά αρχοντικά σημαντικών Αγιαννιτών (όπως του Πέρρου, του Σαρηγιάννη, του Ματθαίου κ.α. (των αδερφών Ζαφειροπουλαίων) ) και διάφορες εκκλησίες (Άγιος Ευστράτιος και Άγιος Πέτρος)” από τον συμπολίτη μας Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
Το αρχοντικό του προεστού Ματθαίου στο Σουληνάρι του Αγιάννη
Το αρχοντικό Χασαπόγιαννη στη θέση Πηγαδάκι στον Αγιάννη.
Δυστυχώς με την επέτειο για τα διακόσια χρόνια της Εθνοσυνέλευσης συνεχίζονται οι «αυτοπυροβολισμοί» με πολλά , μόνο αρνητικά και ανακριβή σχόλια για την συνταγματική συνέλευση στον τόπο μας να «ξαναγράφονται» , κατασκευάζονται και αναφέρονται αναιτιολόγητα, σε φυλλάδια και στα ΜΜΕ ,όπως « συμφέρει» αυτούς που ονειρευόνται χωρίς μια συγκεκριμένη πρόταση για τίποτα. Για μερικούς, ευτυχώς έλάχιστους, δεν υπάρχει τίποτα θετικό , ούτε καταλαβαίνουν και ούτε σέβονται την υπογραφή του Κολοκοτρώνη.
Ας μην αναφέρουμε , τίποτα θετικό, ούτε την διακήρυξη.
..» και να ανεξαρτισθώμεν εντελώς Έθνος χωριστόν, αυτόνομον και ανεξάρτητον αναγνωριζόμενοι δια την δόξαν της Αγίας ημών πίστεως και την ευτυχίαν των ανθρώπων, η με τα όπλα εις τα χείρας όλοι, όλοι οι Έλληνες να καταβώμεν εις τους τάφους, αλλά Χριστιανοί και Ελεύθεροι, καθώς ανήκει εις ανθρώπους ,προσπαθούντας να απολαύσωσι ατίμητα αγαθά»…«Είναι διωρισμένη να ευχαριστήση και την καθεστώσαν Εθνικήν Διοίκησιν δια τους μεγάλους αγώνας,όσους εδοκίμασεν καθ΄όλην αυτής την δεκαεξαμηνιαίαν πρώτην περίοδον. Να ευχαριστήση και τας διαλυθείσας μερικάς διοικήσεις , οίον Γερουσία της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδος και Άρειον Πάγον..
Καιρός είναι λοιπόν να διαλυθεί σήμερον η Συνέλευσις αύτη, ευχόμενη προς θεόν τον ζώντα τύχην αγαθήν χάριν του Έθνους των Ελλήνων.
Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καριτσιώτου την 18ην Απριλίου του χιλιοστού οκτακοσιοστού εικοστού τρίτου και τρίτου της των Ελλήνων ανεξαρτησίας»
Η ελευθεροτυπία και η θρησκευτικη ελευθερία είναι ψιλά γράμματα….
Tο Έθνος απέκτησε οριστικό Σύνταγμα, που με απόφαση της συνέλευσης ήταν “ο ανώτερος νόμος και υπηρίσχυε των νόμων του βουλευτικού. Με απόφαση της συνέλευσης, την καταλυτική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη, την οργή του λαού και του στρατού, απετράπει η εκποίηση των εθνικών γαιών – κτημάτων, που άφηναν πίσω τους οι Τούρκοι άρχοντες, που επεδίωκαν και ήθελαν οι κοτζαμπάσηδες της συνέλευσης. Το αναθεωρημένο Σύνταγμα, εξαιρετικά προοδευτικό και πρωτοποριακό για την εποχή του, περιείχε φιλελεύθερες και δημοκρατικές διατάξεις, που διασφάλιζαν τα ατομικά δικαιώματα του πολίτη. Θεσμοθετήθηκε η Δημόσια εκπαίδευση, λύθηκαν ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, καθιερώθηκε η αρχή της ελευθεροτυπίας κ.α. Καταρτίστηκε και ο Ποινικός Κώδικας, βάσει του Βυζαντινού Δικαίου, για την προστασία του πολίτη από την ασυδοσία των αρχών.
Για τους παραπάνω «αυτοπυροβολισμούς» και με την ευκαιρία κρίνουμε αναγκαίο να αναφέρουμε πάλι τις ιστορικές αλήθειες για την επίσκεψη του Δημητρίου Υψηλάντη στο ιστορικο Άστρος. Για την σημασία και την σπουδαιότητα της συνταγματικης συνέλευσης στο τόπο μας , δεν χρειάζεται να σχολιάσουμε τίποτα, όποιος το καταλαβαίνει ας το καταλαβαίνει μόνος του.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήρθε με πλοίο στο τότε λιμάνι Σκάλα , στην θέση που βρίσκεται σήμερα το σημερινό Παράλιο Άστρος με προορισμό το στρατόπεδο των Βερβένων.
Ο Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος μετά την επισκευή του Κάστρου Παραλίου Άστρους το 1824-25 «αποφάσισε να ιδρύσει στην χερσόνησο του Άστρους ένα νέο χωριό», και για το λόγο αυτό τιμήθηκε αργότερα από τους Παραλιώτες ας «Οικιστής Παραλίου Άστρους» . Όπως μας αναφέρουν διακεκρκιμένοι ιστορικοί και ακαδημαϊκοί οι Ζαφειρόπουλοι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού και «η δημιουργία του νέου αυτού χωριού συντελέστηκε από το 1828 έως το 1833. Τότε χτίστηκαν και τα πρώτα σπίτια.» Το 1845 ο οικισμός του Άκουρου «επισήμως ονομάζεται Παράλιο Άστρος».
Το 1821 δεν υπήρχαν άλλα μεταφορικά μέσα , και από εκεί ο Κολοκοτρώνης , ο Άκουρος και άλλοι στρατιωτικοί με τμήματα στρατού τον συνόδευσαν θριαμβευτικά μέχρι τον ενδιάμεσο προορισμό του στο Άστρος, «ενώ ο λαός της Κυνουρίας με δάκρυα χαράς και συγκινήσεως εφώναζεν» «Καλώς ήρθες, Αφέντη» .
Στο αγροκήπιο Καρυτσιώτη στο Άστρος έγινε συνάντηση και γεύμα με τους στρατιωτικούς, χωρίς τους προεστούς της περιοχής , όπου διάβασε το έγγραφο του αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη που τον διώριζε «πληρεξούσιο του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής».
Η Αστρεινή παράδοση, φέρει τον Κολοκοτρώνη να παραθέτει γεύμα, το 1821 στο Άστρος, στο Δημήτριο Υψηλάντη, το γνωστό ως Κολοκοτρωνέικο τραπέζι, γίδα ψητή στρωμένη σε φύλλα, ασκί με ρετσινόκρασο και ψωμί. Το γεύμα έγινε στο αγροκήπιο του Καρυτσιώτη κάτω από το τίλιο ,που ακόμα υπάρχει και αργοπεθαίνει, και στο χώρο υπάρχει σχετική πινακίδα, δίπλα στην Σχολή Καρυτσιώτη (σήμερα Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους).
Ο Γ. Τερτσέτης αναφέρει «συνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους».
Ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος αναφέρει μετά από το τραπέζι. : «Από το Άστρος επεράσαμεν εις τον Άγιον Ιωάννην, και από εκεί, αφού εγευματίσαμεν εις ταις καμάρες του Αγίου Πέτρου, εφθάσαμεν εις Βέρβαινα».
Μετά την συνάντηση με τους στρατιωτικούς στο Άστρος μέσω Αγιάννη και Άγιου Πέτρου έφθασε στο τελικό προορισμό του, στο ιστορικό στρατόπεδο των Βερβένων που δέκα χιλιάδες στρατού και λαού θραμβευτικά τον υποδέχτηκαν. Ένα μεγάλο και σημαντικο βήμα για την εθνική παλιγγενεσία ήταν γεγονός και η Τριπολιτσά το καταλάβαινε, οι στράτες του Μωριά έκλειναν αποφασιστικά, οριστικά και τελεσίδικα.
Το αρχοντικό αρχικά του Αγιαννίτη προεστού Αναγνώστη Παπάζογλου και μετέπειτα του γαμπρού του προεστού Πάνου Σαρηγιάννη στο Άστρος . Στο Άστρος υπάρχουν και σήμερα πολλά αρχοντικά των προεστών του Αγιάννη που ήταν κτισμένα από τον 18 αιώνα (1700-1800).
astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας
Πηγές
Η κήρυξη της Επανάστασης του 1821 στον Άγιο Ιωάννη – Αγιαννίτες αγωνιστές (astros–kynourianews.gr)
Πάνος Σαρηγιάννης (astros–kynourianews.gr)
Αναμνήσεις από το Σουληνάρι του Αγιάννη την δεκαετίa του 1950. – astrosgr.com
Καλησπέρα!
Θα ήθελα να σας επισημάνω, ότι στην πρώτη φωτογραφία του άρθρου σας δεν εικονίζεται το αρχοντικό του Πάνου Σαρηγιάννη όπως ήταν την δεκαετία του 1960, στο Σουληνάρι του Αγιάννη. Το συγκεκριμένο αρχοντικό βρίσκεται στον Πραστό και ανήκει στους αδερφούς Νικολάου Αραχωβίτη.