Του Γιάννη Κουρόγιωργα
Συνθήκη των Σεβρών (1920)
Από ελληνικής πλευράς, υπέγραψαν τη Συνθήκη ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ο έκτακτος απεσταλμένος και πληρεξούσιος Άθως Ρωμάνος,
Η Ελλάδα κερδίζει εδάφη και γίνεται «η χώρα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) ήταν διεθνής (ευρωπαϊκή) συμφωνία, μία από μία σειρά αντίστοιχων συνθηκών μεταξύ των νικητριών δυνάμεων που επικράτησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η συνθήκη επέφερε τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως επιθυμητή λύση του λεγόμενου Ανατολικού Ζητήματος, όπως την σχεδίαζαν οι δυτικές δυνάμεις. Οι διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στην υπογραφή της διεξήχθησαν στο μικρό Παρισινό προάστιο των Σεβρών[1]από όπου και έλκει την επωνυμία της.
Η Τουρκία, βάσει των όρων της συνθήκης αυτής, θα έχανε περίπου τα 2/3 της έκτασης των προηγούμενων εδαφών της, θα συρρικνούτο δηλαδή, από έκτασης 1.589.540 τετρ. χιλιομέτρων (1914) σε 453.000 τετρ. χιλ. και θα αποτελούνταν πλέον μόνο από την Κωνσταντινούπολη (και μέρος της ενδοχώρας της) και την Ανατολία, ενώ ο πληθυσμός της θα μειωνόταν στα 10.000.000 περίπου[2]. Τη συνθήκη αποδέχτηκε η Κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης. Δεν τη δέχτηκαν όμως οι Τούρκοι εθνικιστές, που υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ[3]αγωνίστηκαν και πέτυχαν τελικά την μη εφαρμογή της.
Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρες (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις μετά τονΑ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε αποδεκτή από τον σουλτάνοΜεχμέτ ΣΤ΄ ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από το ανεξάρτητο κίνημα των Νεότουρκων. Το κίνημα υπό την ηγεσία του στρατηγου Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί κυβέρνηση και να καταργήσει το χαλιφάτο.
Η συνθήκη όριζε τα εξής: η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία τηςΜεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας(Ιορδανια) στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, την Συρία και τον Λίβανο στην Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα. Η Χετζάζη (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας) το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη.
Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδοςκαι η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνηςέμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτήθει στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακομα οτι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος.
Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπροστην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).
Τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων.
Η επικύρωση της Συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό), καθώς μετά την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο, διαταράχθηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως αρχηγό του ελληνικού κράτους. Η Σοβιετική Ένωση έκανε ξεχωριστή συνθήκη με τους Οθωμανούς.
Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Άγκυρα, καθώς και την Μικρασιατική Καταστροφή, οι σύμμαχοι υπέγραψαν νέα συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη της Λωζάνης) το 1923, με ευνοϊκότερους όρους για την (πλέον) Τουρκία.
Οι συμμαχικές και οι σχετιζόμενες δυνάμεις ήταν: Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία (πρωταρχικοί σύμμαχοι), Αρμενία, Βέλγιο, Ελλάδα, Χετζάζ, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία και Τσεχοσλοβακία.
Πηγη: https://el.m.wikipedia.org/wiki/Συνθήκη_των_Σεβρών
astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας
